Welke impact heeft mantelzorg op de werkgever?
Eva, een 42-jarige verpleegkundige in een druk ziekenhuis, had altijd gedacht dat ze goed was voorbereid op de uitdagingen van de zorg. Maar toen haar moeder, Ria, na een beroerte intensieve ondersteuning nodig had, werd Eva geconfronteerd met een nieuwe realiteit: ze werd van de ene op de andere dag mantelzorger. Haar verhaal illustreert niet alleen de persoonlijke impact van mantelzorg, maar ook de groeiende uitdaging voor werkgevers.
Steeds meer mantelzorgers op de werkvloer
Eva’s situatie is niet uniek. In Nederland combineert 1 op de 4 medewerkers betaald werk met mantelzorgtaken. Dat komt neer op ongeveer 2 miljoen werkende mantelzorgers. Deze groep groeit door de vergrijzing en het feit dat mensen langer thuis blijven wonen. Zowel het aantal intensieve als langdurig mantelzorgers – mensen die meer dan 8 uur per week of langer dan 3 maanden zorg verlenen – is gestegen tot 830.000. Bovendien voelen 309.000 mantelzorgers zich zwaar- tot overbelast; een stijging van 52% in tien jaar tijd.
Dubbele belasting van invloed op ziekteverzuim
Voor werkgevers betekent dit dat steeds meer medewerkers te maken krijgen met de dubbele belasting van werk en zorg. In Nederland is 18% van het ziekteverzuim gerelateerd aan mantelzorg. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de betrokken medewerkers, maar ook voor de organisatie als geheel.
De verborgen kosten van mantelzorg voor werkgevers
Uit een grove analyse blijkt dat aan mantelzorg gerelateerd verzuim werkgevers gemiddeld €61 per medewerker per jaar kost. Voor een organisatie met 1000 medewerkers komt dit neer op ongeveer €61.000 per jaar aan directe verzuimkosten door mantelzorgtaken. Deze schatting is gebaseerd op:
- Het aandeel mantelzorgers onder medewerkers (25%)
- Het percentage mantelzorgers dat extra verzuimt (10%)
- Een aanname van gemiddeld 10 extra verzuimdagen per jaar
- Een gemiddelde van €250 kosten per verzuimdag
De werkelijke kosten kunnen nog hoger uitvallen. Bijvoorbeeld in sectoren zoals de zorg, waar relatief meer vrouwen werken. Vrouwen verlenen gemiddeld meer mantelzorg, ervaren vaker een zware zorglast en verkeren vaker in situaties waarbij sprake is van langdurig verzuim.
De impact op werkgevers
De combinatie van werk en mantelzorg kan leiden tot:
- Verminderde productiviteit: Mantelzorgers hebben vaak moeite om zich volledig te concentreren op hun werk.
- Verhoogd ziekteverzuim: De (werk)druk kan uiteindelijk leiden tot een ziekmelding met onder andere kosten van loondoorbetaling en re-integratie.
- Hoger personeelsverloop: Bij gebrek aan ondersteuning overweegt 39% van de mantelzorgers een andere werkgever te zoeken; bij goede ondersteuning is dit slechts 5%.
- Invloed op teamdynamiek: Collega’s moeten vaak extra werk opvangen, wat spanningen kan veroorzaken.
Werkgevers die mantelzorgvriendelijk beleid voeren, kunnen deze negatieve effecten beperken en zelfs ombuigen naar voordelen, zoals hogere loyaliteit en tevredenheid onder medewerkers.
Eva’s keerpunt: ondersteuning maakt het verschil
Na maanden van uitputting besloot Eva haar situatie bespreekbaar te maken met haar leidinggevende. Dankzij een mantelzorgvriendelijk beleid binnen haar organisatie kreeg ze toegang tot flexibele werktijden en thuiswerkmogelijkheden. Daarnaast wees haar leidinggevende haar op de mogelijkheden via haar aanvullende zorgverzekering. Eva maakte gebruik van een mantelzorgmakelaar die haar hielp bij het regelen van hulpmiddelen en financiële ondersteuning voor haar moeder. Later besloot ze ook gebruik te maken van vervangende mantelzorg, waardoor ze vijf dagen kon bijkomen tijdens een korte vakantie. "Die break gaf me niet alleen energie om weer door te gaan," zegt Eva, "maar ook het besef dat ik niet alles alleen hoef te doen."
Wat werkgevers kunnen doen
Uit ons medewerkerssentiment-onderzoek blijkt dat werknemers steeds meer waarde hechten aan work-life-balance-programma’s naast een goed salaris. Flexibiliteit in werktijden en extra verlof zijn cruciaal geworden om talent aan te trekken en te behouden in een krappe arbeidsmarkt. Daarnaast geeft 18% van de medewerkers specifiek aan dat werkgevers ondersteuning moeten bieden bij ouderenzorg of familiezorg. Werkgevers kunnen het verschil maken door:
- Mantelzorg bespreekbaar te maken: Begrip en steun van leidinggevenden verlaagt de drempel voor medewerkers om hulp te vragen.
- Flexibiliteit te bieden: Thuiswerken, flexibele roosters of gespaarde overuren inzetten kan mantelzorgers enorm ontlasten.
- Toegang tot professionele hulp te faciliteren: Denk aan vergoedingen voor mantelzorgmakelaars, vervangende mantelzorg en cursussen via zorgverzekeringen.
Investeren in mantelzorg loont
De cijfers spreken boekdelen: bedrijven met een mantelzorgvriendelijk beleid kunnen hierdoor aantoonbaar minder verloop en verzuim én hogere productiviteit laten zien. Bovendien draagt het beleid bij aan een positieve bedrijfscultuur waarin medewerkers zich gewaardeerd voelen. Eva’s verhaal laat zien hoe belangrijk het is om als werkgever oog te hebben voor de persoonlijke uitdagingen van medewerkers. Door proactief aandacht te besteden aan mantelzorg kunnen organisaties niet alleen bijdragen aan het welzijn van hun medewerkers, maar ook investeren in hun eigen toekomstbestendigheid. "Ik ben mijn werkgever dankbaar," zegt Eva. "Hun steun heeft me niet alleen geholpen om beter voor mijn moeder te zorgen, maar ook om mezelf staande te houden."