Pensioen: bedrag ineens weer uitgesteld

 

In het buitenland is het zeer gebruikelijk dat je op de pensioendatum kunt kiezen wat je wilt: een levenslang pensioen of een bedrag ineens (of een combinatie). Nederland is altijd een uitzondering geweest hierin. Alleen een levenslang pensioen – in combinatie met een partnerpensioen – is mogelijk. Dit om mensen te beschermen en te voorkomen dat het bedrag ineens (te) snel wordt opgemaakt en men dan gebruik moet maken van de sociale voorzieningen. Met het Pensioenakkoord, vastgelegd in de Wet toekomst pensioenen (Wtp), zou dit veranderen. Het zou mogelijk worden om maximaal 10% van de waarde van het gespaarde pensioen ineens op te nemen op de pensioendatum. Hiermee kan bijvoorbeeld de aflossingsvrije hypotheek (deels) worden afgelost,. Alleen blijkt het invoeren van deze gemaakte afspraak meer voeten in aarde te hebben dan vooraf gedacht.

Op 5 juli jl. heeft de Minister in een brief aangegeven dat de invoering wederom is uitgesteld, dit maal tot 1 juli 2024. Dat is heel vervelend voor mensen die kort voor de pensioendatum staan en eigenlijk al min of meer gerekend hadden op een opname van een bedrag ineens.

Waarom weer uitstel?
De Minister geeft nu aan, dat verder uitstel nodig is omdat de communicatie goed ingeregeld moet worden door de pensioenuitvoerder. Mensen moeten zich voldoende mate realiseren wat de gevolgen zijn als ze ervoor kiezen (maximaal) 10% van hun pensioenwaarde ineens te laten uitkeren. De pensioenuitvoerders – pensioenfondsen, verzekeraars en PPI’s – hebben de taak om hun zorgplicht goed in te vullen en goed te communiceren hierover. Mogelijk zal de toezichthouder AFM nog komen met specifieke eisen rondom deze specifieke communicatie. De Minister heeft geconstateerd dat het niet gaat lukken om dat allemaal rond te krijgen op korte termijn. Daarom zag zij zich daarom genoodzaakt de invoering weer uit te stellen.

Eerder is de invoering van deze afspraak ook al enkele malen uitgesteld. Toen kwam dit naast de wens van voldoende communicatie ook voort uit een zekere mate van paternalisme. Er waren twijfels gerezen of het opnemen van 10% van de waarde van het pensioen ineens wel verstandig is. Daarom zijn er inmiddels allerlei regels en beperkingen vastgelegd rondom de opname van deze 10%. Ook was de fiscale behandeling nog niet helemaal uitgewerkt.

Wees er wel van bewust dat het opnemen van (maximaal) 10% van de waarde van het pensioen ineens gevolgen kan hebben voor eventuele wettelijke toeslagen, zoals de huurtoeslag of de zorgtoeslag. Ook bij andere uitkeringen waarbij je inkomen meetelt, kan een opname van een bedrag ineens gevolgen hebben.

Wat voor beperkingen zijn er dan? Voordat we daar op kunnen ingaan, is het van belang de flexibiliseringsmogelijkheden uit de pensioenregelingen te beschrijven. Dit omdat de opname van het bedrag ineens daarmee kan samenhangen.

• Inmiddels hoef je bij de meeste pensioenregelingen niet meer te wachten tot de standaard pensioenleeftijd (meestal 68 jaar), je kunt ervoor kiezen het pensioen eerder te laten starten. Dit kan ook in deeltijd, dat wil zeggen dat je eerder het pensioen laat ingaan voor bijvoorbeeld 1 of 2 dagen per week en dat je verder wel doorwerkt en over de werkzame dagen nog pensioen blijft opbouwen.
• Als je eerder met pensioen gaat (het pensioen vervroegd) wordt het bedrag dat je iedere maand ontvangt wel lager, zodat je over de totale periode dat je pensioen gaat ontvangen (naar verwachting) hetzelfde totaalbedrag krijgt. Omdat de AOW meestal eerder ingaat dan de standaard pensioenleeftijd, is vervroeging van het pensioen veel toegepast.
• Verder heeft een andere flexibiliseringsmogelijkheid aan populariteit gewonnen: de de hoog-laag constructie. Bij een hoog-laag constructie krijg je de eerste vijf of tien jaar een hoger pensioen en daarna een lager pensioen. Dit past goed in de trend van actieve gepensioneerden. Zij hebben die eerste jaren van hun pensioen meer inkomen nodig om van alles te ondernemen, terwijl ze in latere jaren minder actief worden en dan ook minder pensioeninkomen hebben. Overigens komt de omgekeerde constructie ook voor, bijvoorbeeld bij een leeftijdsverschil tussen partners. Als de jongste partner nog werkt, dan kan soms volstaan worden met eerst een lager pensioen en later een hoger pensioen.
• Om mensen te beschermen is het niet mogelijk een hoog-laag constructie te combineren met het opnemen van 10% van de waarde van het pensioen ineens. Dan zou op de korte termijn een te grote aanslag worden gedaan op het gespaarde pensioen, dat eigenlijk voor de lange termijn bedoeld is.

En nu?
Er is breed gecommuniceerd in de media over het opnemen van 10% van het pensioen ineens. Een aantal aanstaande gepensioneerden hebben zich hierop ingesteld. Het is voor hen teleurstellend dat deze afspraak wederom wordt uitgesteld. Hierdoor wordt dit onbereikbaar voor een grote groep mensen. Dit kan ook leiden tot schrijnende situaties. Te denken valt aan een alleenstaande die terminaal ziek is. Door 10% van zijn pensioen ineens op te nemen, was er nog iets om door te geven aan kinderen of andere erfgenamen. Het pensioen wordt nu niet uitgekeerd en komt ten goede aan andere rechthebbenden bij de betreffende pensioenuitvoerder.

Het moge duidelijk zijn dat een de uitvoering van de opname van 10% van de pensioenwaarde ineens minder eenvoudig is in de uitvoering dan het op het eerste gezicht lijkt. Maar we zouden ook mogen verwachten dat de ambtenaren die de Minister ondersteunen en de partijen waarmee uitvoerig is overleg rondom de Wtp de situatie van tevoren goed hebben doorgrond. Verder uitstel zou dan ook voorkomen moeten worden, want het wordt intussen moeilijk uitlegbaar.

Heeft u interesse?
Wilt u meer weten over onze ondersteuning bij de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel? Neem voor meer informatie of een persoonlijke offerte contact op met Jacintha van Bijnen, [email protected].