Moeizame start van het jaar voor pensioenfondsen

Rotterdam, 3 februari 2020 – De gemiddelde dekkingsgraad van de Nederlandse pensioenfondsen is in de eerste maand van 2020 teruggelopen van 103% naar 101%. Door wereldwijde angst voor het Coronavirus liepen de rendementen op aandelen terug en was er een vlucht naar safe havens, wat de rente deed dalen.

Dat blijkt uit de Pensioenthermometer van Aon, wereldwijd dienstverlener op het gebied van risico-, pensioen- en gezondheidsoplossingen, die dagelijks de hoogte van de gemiddelde dekkingsgraad bijhoudt.

De beleidsdekkingsgraad, gebaseerd op de gemiddelde dekkingsgraad van de afgelopen twaalf maanden, daalde van 103% naar 102%. Deze dekkingsgraad ligt hoger dan het aangepaste tijdelijke wettelijk vereiste minimum van 100%. Kortingen zijn voor eind 2020 echter nog steeds een realistisch scenario.

Rente gedaald, verplichtingen gestegen

Na de stijging van eind vorig jaar, viel de rente in de laatste weken van januari terug. De rente daalde met gemiddeld 24 basispunten sinds vorige maand. De 30-jaarsrente eindigde op een niveau van 0,341%. De Ultimate Forward Rate (UFR), waarmee pensioenfondsen de waarde van hun toekomstige verplichtingen berekenen, bleef stabiel op 2,1%. Door de rentedaling nam de waarde van de verplichtingen per saldo met ruim 5% toe.

Vermogen pensioenfondsen gestegen

De financiële markten hadden een vliegende start in januari. Het positieve sentiment van december werd voorgezet door het goede nieuws over de handelsovereenkomst tussen Amerika en China waarvan een eerste fase zal worden bekrachtigd. De markt werd halverwege januari onrustig, doordat Amerika de pijlen op Europa richtte en het Coronavirus in China uitbrak. De economische activiteit in China, maar ook daarbuiten, wordt negatief beïnvloed. Beleggers trekken parallellen met de uitbraak van SARS en de nadelige gevolgen daarvan voor de markten. Sinds de berichten over het Coronavirus daalden de aandelen met ongeveer 4%, terwijl de olieprijs met 10% en de 30-jaars swaprente 0,29% daalden.

De vastrentende waarde portefeuille steeg door de rentedaling met bijna 6%. Het Coronavirus heeft de meeste impact op de Chinese aandelenbeurzen. De daling van deze aandelen zien we terug in het negatieve rendement van aandelen van opkomende landen van 3,4%. De aandelen ontwikkelde markten behaalden deze maand nog een klein positief rendement van 0,7%. Per saldo eindigde de portefeuille ruim 3% in de plus.

Situatie pensioenfondsen blijft kwetsbaar

De gemiddelde dekkingsgraad van de Nederlandse pensioenfondsen was op 1 januari 2020 103%. Inmiddels is deze teruggelopen naar 101%. Een aantal fondsen bevinden zich echter nog onder de aangepaste kritische grenzen van 90% en 100%. Dit zijn met name de grote fondsen, zoals het ABP en Zorg en Welzijn. Het ABP eindigde 2019 met een dekkingsgraad van 95,7%, Zorg en Welzijn met een dekkingsgraad van 96,4%, PMT met 97,6% en PME met 96,9%. Kortingen zijn voor eind 2020 echt nog steeds een realistisch scenario, zeker met deze daling van januari.

Lagere verwachtingen

Na 10 jaar mooie rendementen op de financiële markten zijn de verwachtingen inmiddels flink getemperd. Bedrijfswinsten liggen op de hoogste niveaus en de wereldwijde economie groeit nauwelijks nog. De meeste vermogensbeheerders en analisten verwachten de komende jaren een gemiddeld rendement van 3% à 4% per jaar met flink wat volatiliteit. Daarnaast is de verwachting dat de rente voor langere tijd laag blijft. De rentestijging van december is al meer dan tenietgedaan in januari. “Dat betekent dat pensioenfondsen rekening moeten houden met een lager rendement dan de afgelopen jaren het geval is geweest. Er is minder vooruitzicht op extra rendement om de dekkingsgraden te versterken waardoor deze voorlopig nog kwetsbaar blijven”, zegt Frank Driessen, Chief Executive Officer van Aon Retirement & Investment. Het blijven dus moeilijke tijden voor pensioenfondsen. “In deze economische tijden moet op een andere manier naar pensioen gekeken worden. Met het pensioenakkoord wordt dit ingevuld met contracten met minder zekerheid. We zullen minder moeten gaan verwachten.” Minister Koolmees nam deze maand al een voorschot hierop door op te roepen in termen van ambitie te communiceren in plaats van aanspraken.