Het beeld is gekanteld: na maanden stijging, dalen de dekkingsgraden van pensioenfondsen
- Lagere aandelenrendementen in combinatie met rentedaling zorgen voor daling dekkingsgraden
- Bescherming van dekkingsgraad volkomen logisch
Rotterdam, 1 augustus 2024 - De indicatieve* gemiddelde dekkingsgraad van de Nederlandse pensioenfondsen is in juli gedaald naar 118%. Lagere aandelenrendementen in combinatie met een daling van de rente zorgden voor een daling van de dekkingsgraad. De indicatieve beleidsdekkingsgraad, gebaseerd op de gemiddelde dekkingsgraad van de afgelopen twaalf maanden, daalt in juli naar eveneens 118%.
Dat blijkt uit de Pensioenthermometer van Aon, wereldwijd dienstverlener op het gebied van risico-, pensioen- en gezondheidsoplossingen, die dagelijks de hoogte van de gemiddelde dekkingsgraad bijhoudt.
Risico’s nemen toe
In juli keerde de volatiliteit weer terug op de aandelenmarkt. De onzekerheid nam toe door de verrassende verkiezingsuitslagen in Engeland, waar Labour na 14 jaar weer aan de macht kwam. In Frankrijk leidden de winst van de linkse alliantie bij de verkiezingen tot een 'hangend parlement'. In de VS was er de aanslag op de republikeinse kandidaat Trump en het terugtrekken van Biden uit de verkiezingsstrijd, waardoor Harris de strijd voortzet voor de democraten. Daarnaast lijkt de groei van de Amerikaanse economie iets af te vlakken, waardoor beleggers weer kansen zagen ontstaan voor renteverlagingen, ondanks de langzaam dalende inflatie. De totale inflatie in de VS kwam in juni uit op 3,0% ten opzichte van 3,3% in mei. De inflatie in de eurozone daalde in juni tot 2,5% ten opzichte van 2,6% in mei. De Europese Centrale Bank (ECB) handhaafde haar beleidsrente op 3,75%. ECB-president Christine Lagarde benadrukte dat ze bij toekomstige renteverlagingen een gegevensafhankelijke benadering volgt en zich niet vooraf vastlegt op een bepaald rentepad.
Aanvankelijk stegen aandelen in juli met 3%. Daarna zette de daling in door onzekerheid rond het AI-thema. Hierdoor daalden aandelen van bedrijven die de afgelopen periode van AI hadden geprofiteerd aanzienlijk, zoals zwaargewichten Nvidia en Microsoft. Uiteindelijk wisten aandelen ontwikkelde markten toch nog een 0,2% rendement bij te schrijven en emerging markets daalden met 0,7%. Deze maand daalde de rente flink waardoor vastgoed-aandelen bijna 5% en de vastrentende portefeuille met 4% stegen. De meer risicovolle obligaties profiteerden ook: bedrijfsobligaties (1,7%), high yield (1,6%) en emerging markets hard currency (1,4%). Het totale rendement van de portefeuille was deze maand 1,7%.
Swaprente gedaald, verplichtingen gestegen en vermogen gestegen in juli
Per saldo daalde in een maand tijd de risicovrije rente over de eerste 40 jaar met gemiddeld 20 basispunten. Door de rentedaling nam de waarde van de verplichtingen toe met ongeveer 3%. Door de stijging van het vermogen in juli met 1,7% daalde de indicatieve* dekkingsgraad per saldo met ongeveer 2%.
Compensatie
Nu er steeds meer zicht komt op de transitieplannen, wordt ook duidelijker hoe omgegaan wordt met de compensatie voor de afschaffing van de doorsneepremie. De meeste transitieplannen kijken voor de benodigde compensatie alleen naar de toekomst. Het blijkt dat gemiddeld 1,5% - 3% van het fondsvermogen gemoeid is met compensatie. Vrijwel overal willen sociale partners dit financieren uit het fondsvermogen en toekennen vanaf een dekkingsgraad van 105%. Bij de huidige gemiddelde dekkingsgraden van 118% kan de compensatie ook uit het fondsvermogen worden toegekend.
“Daarom is het volkomen logisch dat fondsen de dekkingsgraad willen beschermen, want onzeker blijft hoe de dekkingsgraad zich nog zal ontwikkelen”, zegt Frank Driessen, Director Wealth Solutions, Aon Nederland. “De onzekerheid over de gewenste dekkingsgraad neemt toe. Dit komt enerzijds doordat de overgangsperiode vaak langer wordt door de complexiteit van IT-systemen en het invaardossier. Anderzijds blijft de inflatie in de eurozone hardnekkig, wat de rentecomponent onzeker maakt.”
Communicatie
Op 20 juni 2024 was er een ronde tafelbijeenkomst in de Tweede Kamer over de onderwerpen governance, koopkracht en communicatie. Communicatie is een essentieel onderdeel van financiële producten in het algemeen en pensioen in het bijzonder. In gewone omstandigheden is dat al het geval, laat staan bij een belangrijke fundamentele wijziging zoals nu het geval bij de Wtp. Daarom is het cruciaal hier goed en zorgvuldig mee om te gaan. Hierbij mogen we niet vergeten voor wie we dit doen en welke verantwoordelijkheden we dragen. Draagvlak is onontbeerlijk daarbij, daarom moet voldoende tegemoet gekomen worden aan de zorgen van de deelnemers - ook als deze soms enigszins vergezocht lijken.
Aangepast invaarsjabloon
De benodigde tijd die met de overgang gemoeid is wordt langer. Afgelopen maand is gebleken dat een drietal koplopers de beoogde overgangsdatum van 1-1-2025 niet haalt. De reden die hiervoor worden aangegeven is dat het inrichten en testen van de IT-omgeving complex is en veel tijd kost. Dit geldt eveneens voor het aanleveren van de benodigde documenten aan DNB. Daarnaast ontstaat er voortschrijdend inzicht en heeft DNB recent een aangepast invaarsjabloon gepubliceerd. Bijvoorbeeld de kostenvoorziening en het evenwichtigheidskader zijn zaken waar aanscherpingen of aanvullende eisen spelen. “Zulke voortschrijdende inzichten leiden ertoe dat je als fonds kunt denken dat delen van het dossier gereed zijn, maar je toch weer zaken opnieuw moet doen of moet aanvullen”, zegt Driessen. “Het is daarom van groot belang om je dossiervormingen goed op orde te hebben.”
* Aon houdt op dagbasis de dekkingsgraad bij van het geschatte gemiddelde Nederlandse pensioenfonds. Zowel de beleggingsrendementen als de rentetermijnstructuur worden op dagbasis aangepast aan de ontwikkelingen op de financiële markten. Ook geven wij de benodigde dekkingsgraad weer. Samen zegt dit iets over de kwaliteit van de financiële positie van het gemiddelde fonds. Dit geeft een goede indicatie van de ontwikkelingen bij de pensioenfondsen in Nederland. De samenstelling van de pensioenfondsen in Nederland is heel divers. Van hele grote fondsen als het ABP en Pensioenfonds Zorg en Welzijn tot kleine pensioenfondsen met soms maar enkele deelnemers. Aon heeft de samenstelling van het gemiddelde pensioenfonds gebaseerd op door De Nederlandsche Bank (DNB) en andere partijen gepubliceerde karakteristieken. Hier zit een vertraging in, omdat de statistieken altijd een maand achter lopen. De gemiddelde dekkingsgraad van Aon betreft een inschatting van de gemiddelde dekkingsgraad van de Nederlandse pensioenfondsen. Wij gebruiken een prognosemodel. De werkelijke gemiddelde dekkingsgraad kan en zal afwijken van deze inschatting. Voor de werkelijke gemiddelde dekkingsgraad verwijzen wij naar de statistieken van DNB.