Rotterdam, 2 december 2019 – De gemiddelde dekkingsgraad van de Nederlandse pensioenfondsen stijgt in november naar 102%. Dit wordt veroorzaakt door een lichte stijging van de rente en goede resultaten van de aandelen, mede als gevolg van meevallende groeicijfers. De beleidsdekkingsgraad, die leidend is voor kortingen en indexatie, zakte desalniettemin terug naar 103%.

Dat blijkt uit de Pensioenthermometer van Aon, wereldwijd adviseur op het gebied van risico-, pensioen- en gezondheidsoplossingen, die dagelijks de hoogte van de gemiddelde dekkingsgraad bijhoudt.

De beleidsdekkingsgraad, gebaseerd op de gemiddelde dekkingsgraad van de afgelopen twaalf maanden, ging van 104% eind oktober naar 103% eind november. Deze dekkingsgraad ligt hoger dan het tijdelijke aangepaste wettelijk vereiste minimum van 90%. De beleidsdekkingsgraad loopt de komende maanden hoogstwaarschijnlijk verder terug omdat de hogere dekkingsgraden van de tweede helft van 2018 dan niet meer worden meegewogen voor dit gemiddelde. De actuele gemiddelde dekkingsgraad van 102% versterkt dit effect.

Bij een dekkingsgraad van minder dan 100% heeft een pensioenfonds onvoldoende geld in kas om alle toekomstige uitkeringen te kunnen doen. De positie van de Nederlandse pensioenfondsen blijft dus fragiel. Mogelijke kortingen aan het einde van 2020 zijn, ondanks de recente versoepeling van minister Koolmees, dan ook nog niet van de baan.

Rente gestegen, verplichtingen gedaald

Na het dieptepunt van half augustus, waarbij de swapcurve volledig onder nul terechtkwam, krabbelde de rente evenals in september en oktober verder op. De rente steeg met gemiddeld 3 basispunten sinds vorige maand. De Ultimate Forward Rate (UFR), waarmee pensioenfondsen de waarde van hun toekomstige verplichtingen berekenen, daalde daarentegen naar een niveau van 2,1%. Door de rentestijging nam de waarde van de verplichtingen per saldo met ongeveer 0,4% af.

Vermogen pensioenfondsen gestegen

Aandelen stegen in november naar recordhoogte en schreven 3,5% rendement bij. De Federal Reserve (FED) liet het rentetarief zakken naar een range van 1,5-1,75 en gaf daarbij aan dat rente niet verder zal worden verlaagd. Volgens de FED zijn er momenteel ook geen redenen voor verhogingen omdat de risico’s van een ongecontroleerde brexit en escalatie van de handelsoorlog tussen Amerika en China wat zijn afgenomen. Daarnaast vielen de economische groeicijfers in Amerika en Duitsland bij beleggers in goede aarde en overtroffen de verwachtingen. Door de lichte rentestijging daalde de vastrentende waarde portefeuille met zo’n 1 procent. Per saldo eindigde de portefeuille ongeveer 0,8% in de plus.

Pensioenfondsen kunnen even op adem komen

Na toenemende druk kwam op 19 november het nieuws van Koolmees dat fondsen extra tijd gegund is om de financiële situatie op orde te krijgen. De termijn voor de korte termijn herstelplannen wordt verlengd naar zes jaar en voor de zogenoemde herstelplankortingen gaat een termijn van twaalf jaar gelden. De voorwaarde is dat de fondsen een dekkingsgraad hebben van minimaal 90%. Dat betekent dat per 1 januari 2020 de meeste fondsen niet hoeven te korten.

Van uitstel naar afstel?

Het is zeer de vraag of het uitstel van minister Koolmees gaat helpen. De rente blijft waarschijnlijk laag en aandelenbeleggingen zijn onzeker. Als een pensioenfonds nu een dekkingsgraad van 90 procent heeft, dan wordt het een hele uitdaging om naar 100 procent te komen. De grote fondsen zitten met hun dekkingsgraden nog ruim onder de 100 procent. Het is de vraag of zij er over een jaar substantieel beter voor staan. “Het blijft opmerkelijk dat er op de valreep aanpassingen worden gedaan, terwijl het mechanisme van wanneer en hoeveel kortingen gegeven worden al jaren bekend is”, zegt Frank Driessen, Chief Executive Officer van Aon Retirement & Investment. “Ook is het de vraag hoe er volgend jaar geacteerd wordt als de fondsen er nog slecht voor staan.”

Rente nog steeds laag

Uit recent onderzoek blijkt dat de rente 1,6% hoger zou hebben gelegen zonder ingrijpen van de ECB. De ECB houdt de rente laag en lijkt dat voorlopig te blijven doen. Maar ook in de laatste brief van Koolmees wordt vastgehouden aan de risicovrije rente. Vooralsnog lijken pensioenfondsen dan ook rekening te moeten houden met een rente die voorlopig laag blijft.