• Dekkingsgraden nog steeds in de gevarenzone
• Communicatie wordt de grote uitdaging bij overgang naar nieuwe pensioenstelsel

Rotterdam, 2 november 2020 De gemiddelde dekkingsgraad* van de Nederlandse pensioenfondsen is in oktober gedaald van 95% naar 94%. De verder dalende rente zorgde voor een toename van de verplichtingen. Toenemende spanningen zorgden daarnaast voor een daling van de aandelenmarkten.

Dat blijkt uit de Pensioenthermometer van Aon, wereldwijd dienstverlener op het gebied van risico-, pensioen- en gezondheidsoplossingen, die dagelijks de hoogte van de gemiddelde dekkingsgraad bijhoudt.

De beleidsdekkingsgraad, gebaseerd op de gemiddelde dekkingsgraad van de afgelopen twaalf maanden, is stabiel gebleven op 95%. Deze dekkingsgraad ligt boven het aangepaste tijdelijke wettelijk vereiste minimum van 90%. De hogere dekkingsgraden van voor de coronacrisis zullen echter in dit gemiddelde nog vervangen worden door de huidige lagere dekkingsgraden. Het blijft daardoor de vraag of alle fondsen uit de gevarenzone zijn aan het eind van het jaar.

Rente gedaald, verplichtingen gestegen

De rente daalde in oktober verder. De gehele rentecurve daalde onder het niveau van eind vorige maand door het nerveuze sentiment op de financiële markten. Per saldo daalde in een maand tijd de risicovrije rente over de eerste 30 jaar met gemiddeld 5 basispunten. De Ultimate Forward Rate (UFR), waarmee pensioenfondsen de waarde van hun toekomstige verplichtingen berekenen, bleef stabiel op 1,8%. Door de rentedaling nam de waarde van de verplichtingen toe met ongeveer 1%.

Spanning loopt op

In oktober liep wereldwijd het aantal coronabesmettingen weer snel op waardoor veel Europese landen opnieuw strenge maatregelen troffen om de besmettingen te beteugelen. Deze beperkende maatregelen hebben uiteindelijk een negatief effect op de verwachte economische groei, die in Europe net weer herstellende was. Ondertussen herstelde de Chinese economie fors. Gedurende oktober nam de spanning toe rondom enkele bekende thema's. De Brexit-onderhandelingen werden toch weer opgepakt, maar er blijven hierover enkele hete hangijzers bestaan. Een goede uitkomst is van groot belang voor de economische ontwikkeling van het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. De spannende verkiezingsstrijd om het Amerikaanse presidentschap kreeg de laatste weken veel aandacht. De strijd gaat hard tegen hard, zodat zelfs over het economische steunprogramma nog geen akkoord is. Dit maakte beleggers nerveus en had een negatief effect op de aandelenmarkten.

Op de financiële markten zorgde de spanning voor een daling van wereldwijde aandelen met bijna 2%. De aandelen van ontwikkelde markten daalden met 2,8% terwijl de opkomende markten, gesteund door de Chinese aandelenmarkt, stegen met 2,7%. Binnen de vastrentende waardenportefeuille zorgden een lager kredietrisico en de lagere rente voor positieve resultaten op de obligatiemarkt bij bedrijfsobligaties en emerging market debt. De rentedaling in oktober had een positief effect op de rentegevoelige staatsobligaties en renteswaps, waardoor de vastrentende waardenportefeuille met 1,4% steeg. De negatieve resultaten op aandelen werden gecompenseerd door de vastrentende portefeuille, waardoor de totale portefeuille met 0,1% nauwelijks rendement behaalde.

Kortingsdreiging onverminderd groot

Leken pensioenfondsen net uit de gevarenzone eind augustus, lijkt nu de situatie gestabiliseerd en onder druk te komen. Kortingsdreigingen zullen dit jaar mogelijk nog meevallen, maar het is de vraag wat er de komende jaren gaat gebeuren. Met een gemiddelde dekkingsgraad van 94% zitten fondsen gemiddeld nog fors onder de benodigde 104%, die voor dit jaar weliswaar is aangepast naar 90%. Uit het transitiekader moet blijken wat de vereiste dekkingsgraad wordt in de jaren tot 2026. Minister Koolmees zal de uitwerking van het transitiekader indienen met het wetsvoorstel Pensioenakkoord. De fondsen krijgen de komende jaren nog te maken met de dalende UFR, die een behoorlijke impact op de dekkingsgraad zal hebben. DNB heeft becijferd dat uitgaande van de stand per eind augustus een korting van 10% in 2022 dreigt. “Ook dit jaar blijft het spannend hoe de laatste maanden gaan uitpakken voor de dekkingsgraad” zegt Frank Driessen, Chief Executive Officer van Aon’s Retirement & Investment. “Het blijft onzeker hoe de coronacrisis zich verder ontwikkelt en wat dat voor de financiële markten betekent. Daarnaast hebben we nog een Brexit en de Amerikaanse presidentsverkiezingen.”

Tweede Kamer laat zich informeren

Komende week laten de Kamerleden in de commissie Sociale Zaken & Werkgelegenheid (SZW) zich informeren over diverse aspecten van het pensioenakkoord via een rondetafelgesprek. Het doel hiervan is om de informatiepositie van de Kamer te versterken. In het rondetafelgesprek zal de commissie, verdeeld over afzonderlijke blokken, met diverse partijen zoals experts/praktijkdeskundigen en toezichthouders spreken over genoemde onderwerpen. Aon schuift hierbij aan voor de onderwerpen communicatie en uitvoerbaarheid. De commissiebijeenkomst is live te volgen via de website van de Tweede Kamer. Een position paper van Aon over dit thema is op onze website te downloaden.

Communicatie blijft de grote uitdaging

Communicatie is ons inziens de belangrijkste uitdaging bij de introductie van het nieuwe pensioenstelsel. De nieuwe contracttypen die worden geïntroduceerd zijn complex. Daarnaast zien wij dat bij het huidige systeem het gemiddelde pensioenbewustzijn al laag is. Ook zien we dat er een sterke koppeling is met het inkomen. Wij pleiten er daarom voor om communicatie niet het sluitstuk te laten zijn, maar juist een zeer prominente rol te geven in de overgang naar en tijdens de daadwerkelijke uitvoering van het nieuwe stelsel. “Duidelijk is dat een effectieve vorm van pensioencommunicatie straks multi-channel moet zijn”, zegt Driessen. “Algemene hoofdlijnen worden via massacommunicatie verspreid. Voor pensioendeelnemers is het echter belangrijk dat er daarnaast zoveel mogelijk op individueel niveau wordt gecommuniceerd. Alleen op deze manier krijgen zij straks inzicht in hun totale financiële huishouding en kunnen ze op basis daarvan ook gefundeerde keuzes maken.”

Over Aon

Aon is adviseur op het gebied van risico-, pensioen- en gezondheidsoplossingen. Wij helpen onze klanten om hun doelen makkelijker te bereiken. Dit doen we door ze verantwoord risico’s te laten nemen. Wij analyseren de risico’s, bieden daar onafhankelijke en duurzame (verzekerings)oplossingen voor aan en staan onze klant bij als een risico zich voordoet. Aon heeft in Nederland 14 locaties met 2.500 medewerkers en wereldwijd meer dan 50.000 medewerkers in ruim 120 landen. Ga voor meer informatie naar www.aon.nl

*Dit betreft een inschatting van de gemiddelde dekkingsgraad van de Nederlandse pensioenfondsen. Wij gebruiken een prognosemodel. De werkelijke gemiddelde dekkingsgraad kan afwijken van deze inschatting.