Pensioenfondsen krabbelen op na dieptepunt eind maart

Rotterdam, 1 mei 2020 – De gemiddelde dekkingsgraad van de Nederlandse pensioenfondsen is in april opgelopen van 85% naar 90%. Na een opleving van de rente in maart daalde deze in april naar rond de 0%. De aandelenkoersen daarentegen begonnen aan een sterk herstel, na de enorme verliezen van maart.

Dat blijkt uit de Pensioenthermometer van Aon, wereldwijd dienstverlener op het gebied van risico-, pensioen- en gezondheidsoplossingen, die dagelijks de hoogte van de gemiddelde dekkingsgraad bijhoudt.

De beleidsdekkingsgraad, gebaseerd op de gemiddelde dekkingsgraad van de afgelopen twaalf maanden, daalde naar 99%. Deze dekkingsgraad ligt onder het aangepaste tijdelijke wettelijk vereiste minimum van 100%. Kortingen voor eind 2020 worden een realistisch scenario, zeker gezien de actuele dekkingsgraad, die onder de 100% is en balanceert op de opgerekte grens van 90%.

Rente gedaald, verplichtingen gestegen

Het coronavirus houdt wereldwijd de economie nog steeds in zijn greep. Hoe groot de economische schade uiteindelijk wordt, is nog onduidelijk. De vooruitzichten van het IMF gaan in een mild scenario al uit van een mondiale krimp van de economie van 3%. Slechte economische vooruitzichten duwden de rente in april naar beneden, na de eerdere opleving in de tweede helft van maart die veroorzaakt werd door de maatregelen van de overheden. Per saldo daalde de rente met gemiddeld 15 basispunten sinds vorige maand. De 30-jaarsrente eindigde op een niveau van -0,066%. De Ultimate Forward Rate (UFR), waarmee pensioenfondsen de waarde van hun toekomstige verplichtingen berekenen, bleef stabiel op 2,0%. Door de rentedaling nam de waarde van de verplichtingen per saldo met ruim 3% toe.

Vermogen pensioenfondsen stijgt

April stond in het teken van herstel van de financiële markten. Beleggers leefden tussen hoop en vrees. Vrees overheerste nog in het begin van de maand toen de beperkende maatregelen van overheden werden verlengd. Er was hoop omdat er in een aantal landen wat zicht kwam op mogelijke versoepeling van de maatregelen. Dit terwijl er steeds meer slechte cijfers over economie binnenkwamen zoals de vooruitzichten van het IMF, de krimp van Chinese economie, tegenvallende bedrijfsresultaten, sterk oplopende werkloosheid en een olieprijs die zelfs even negatief werd door uitvallende vraag.

Op de financiële markten herstelden de wereldwijde aandelen van ontwikkelde markten met ruim 10% en de opkomende markten met bijna 10%. Vastgoed kon met een rendement van ruim 7% het dieptepunt van maart wat achter zich laten. Daarnaast namen de kredietrisico’s iets af en daalden de spreads. Voor high yield daalde de spread van ruim 10% boven het rendement op staatsobligaties naar 8,5%. Dit leverde high yield en credits een rendement op van ongeveer 4%. De gedaalde rente had een positief effect op de vastrentende portefeuille, deze steeg ruim 6%. De totale portefeuille steeg in april met 8%.

Dekkingsgraden

De grote fondsen hebben per eind maart hun dekkingsgraad bekend gemaakt. Deze lagen, met uitzondering van BPF Bouw allen rond de 85%. Een historisch dieptepunt. In het eerste kwartaal hebben de dekkingsgraden fors ingeleverd. Miljarden pensioengeld zijn verdampt. De cijfers van afgelopen maand laten echter zien dat het ook snel weer de andere kant op kan gaan. De dekkingsgraad is erg volatiel; de rente is beweeglijk en aandelenkoersen gaan alle kanten op. Er is momenteel nog grote economische onzekerheid en het is de vraag hoe de coronacrisis zich verder ontwikkelt. Feit blijft dat veel pensioenfondsen zich momenteel in de gevarenzone bevinden. Dit heeft ook de maatschappelijke discussie doen oplaaien. Is het fair als miljoenen deelnemers aan het eind van het jaar gekort worden op hun pensioen, terwijl er allerlei pakketten aan noodmaatregelen voor anderen worden opgetuigd. Minister Koolmees heeft aangegeven dat het te vroeg is om hier uitspraken over te doen. De dekkingsgraad per jaareinde van dit jaar is immers bepalend voor eventuele kortingen. “Toch zal de druk op de politiek in het laatste kwartaal van dit jaar toenemen om kortingen te voorkomen en de rust in pensioenland te bewaren”, zegt Frank Driessen, Chief Executive Officer van Aon Retirement & Investment. “Het is de vraag of in de rest van het jaar het herstel volgt dat nodig is om kortingen te voorkomen. De komende maanden lijken nog volledig in het teken van corona te staan met alle economische consequenties van dien.”

Contract zonder rente

Ondertussen wordt er verder gewerkt aan het pensioenakkoord. Het contract zonder rekenrente wordt als mogelijke oplossing gezien voor een robuuster systeem. De huidige lage dekkingsgraden laten zien dat het huidige stelsel op termijn niet houdbaar is. Als er geen rekenrente meer is, is het ook niet nodig om per dag stil te staan bij de dekkingsgraad van pensioenfondsen. “Een contract zonder rente neemt echter de huidige economische situatie niet weg’, zegt Frank Driessen, Chief Executive Officer van Aon Retirement & Investment. “De vraag is wat doe je dan met de huidige opgebouwde pensioenen? Gepensioneerden zullen in een contract zonder rente de economische schokken direct in hun portemonnee voelen. Mocht er voor een dergelijk contract gekozen worden, dan is het van groot belang hierover helder te communiceren."