Wereld met continue geopolitieke spanningen is geen crisis, maar het nieuwe normaal

Geopolitieke verschuivingen hebben steeds vaker direct invloed op het Nederlandse bedrijfsleven. Politieke instabiliteit, internationale conflicten en handelsoorlogen leiden tot nieuwe risico’s, zoals veranderende marktomstandigheden, verstoringen in de supply chains en schommelingen in valutakoersen. Tijdens de Credit Conference 2024 spraken we met interessante sprekers over de gevolgen van geopolitieke ontwikkelingen op de economie en de financiële positie en kredietrisico’s van ondernemingen.

Credit Conference 2024
Tijdens de Credit Conference 2024 ‘De impact van geopolitieke verschuivingen op uw kredietrisico en financiële positie’ in De Kuip in Rotterdam sprak Ron Keller (econoom en voormalig ambassadeur van Nederland in China, Turkije, Oekraïne en de Russische Federatie) over ‘Geopolitieke spanningen en hun financiële en economische gevolgen’. Aan de hand van belangrijke kruispunten in de geschiedenis, gaf hij een helder beeld van hoe we in de wereld van vandaag terecht zijn gekomen.

Wat kunnen we leren van de geschiedenis?
Geopolitieke conflicten en spanningen zijn er al sinds het begin van de wereldgeschiedenis geweest. Daar is niks nieuws aan. Of zoals de moderator van de paneldiscussies (econoom, journalist en tv-presentator) Marcia Luyten het verwoordde: “De geschiedenis herhaalt zich misschien niet letterlijk, maar hij rijmt vaak wel”. Maar vergelijkbare ontwikkelingen hebben nu andere effecten dan in het verleden. Waar onrust in het Midden-Oosten vroeger een oliecrisis veroorzaakte, zien we nu dat supply chains verstoord worden doordat vrachtschepen niet veilig door de Rode Zee kunnen zonder bestookt te worden door raketten door rebellen uit Jemen. Door de globaliseringsgolf zijn de effecten van globale conflicten groter, sneller en directer, vooral omdat landen, economieën en supply chains tegenwoordig hechter met elkaar verweven zijn.

Continue verandering
Wat spreker Ron Keller duidelijk maakte, is dat de jaren ’90 een mooie tijd waren vol vredesinitiatieven en economische samenwerkingsvoorstellen, maar dat we er niet vanuit moeten gaan dat dit ook voor de komende decennia het geval zal zijn. We moeten er in ieder geval op de middellange termijn rekening mee moeten houden dat geopolitieke spanningen geen tijdelijke crises zullen zijn, maar het nieuwe normaal. Als gevolg daarvan zien we dat veel landen een terugtrekkende, risicomijdende beweging maken. Zij herschikken of verkorten de supply chains, zoeken naar ‘strategische autonomie’ en zoeken minder multilaterale samenwerkingen op.

Waar moeten we rekening mee houden?
Zeker gezien de komende Europese verkiezingen en de Amerikaanse presidentsverkiezingen zal er de komende tijd op globaal niveau nog veel gaan verschuiven. Volgens Ron Keller ziet het ernaar uit dat de invloed van de geopolitiek op de wereldeconomie blijft bestaan en waarschijnlijk zal toenemen. Denk hierbij aan een afname van de handel en minder directe buitenlandse investeringen, innovatie en groei. Daarnaast wordt er rekening gehouden met een lagere economische groei (3,1%) dan gemiddeld in de periode 2000-2019 (3,8%). En tenslotte een beperkte ruimte voor fiscaal en monetair beleid door hoge ambtelijke schulden, krappe arbeidsmarkten en hoge kerninflatie.

Wat betekent dit voor ons in Nederland?
Aan de ene kant is er geen reden tot paniek. Tijdens de paneldiscussie spraken deelnemers hun vertrouwen uit in de flexibiliteit en weerbaarheid die ondernemers ook in het verleden hebben laten zien. Kijk bijvoorbeeld naar hoe zij de coronapandemie hebben doorstaan. Tegelijkertijd staat vast dat de wereld steeds volatieler en onzekerder wordt. Door geopolitieke onrust, stijgt het risico op wanbetaling. Hierdoor groeit de economische onzekerheid. Intussen blijven bedrijven tegen de hoge kosten en strenge voorwaarden van financiering aanlopen, waardoor druk op de winstgevendheid ontstaat. Daarnaast sprak Ron Keller de verwachting uit dat er minder grensoverschrijdende investeringen zullen plaats vinden en er tegelijkertijd minder opties voor risicospreiding zullen overblijven. Hij verwacht voor de komende tijd minder financiële stabiliteit, verhoogde rollover-risico's, financieringskosten en markt- en kredietverliezen. De winstgevendheid, kapitalisatie en kredietverlening zullen afnemen met verdere negatieve gevolgen voor de reële economische groei.

Betere beslissingen
De belangrijkste les die we uit het verleden kunnen leren voor de toekomst, is dat we ons verdiepen in de ontwikkelingen die op ons afkomen, zodat we de beste beslissingen kunnen nemen. Maar hoe doen we dat? Ron: “Wees u bewust van wat er speelt. Kijk daarbij verder dan de voorpagina van het FD en de cijfers en kengetallen, maar lees bijvoorbeeld de rapporten van het IMF. Denk daarbij zelf na over de mogelijke gevolgen op korte en lange en anticipeer daarop. Doe meer aan stresstests en scenario-analyses en zorg voor voldoende reserves en kapitaal- en liquiditeitsbuffers”. Goed geïnformeerde beslissingen nemen op basis van goede informatie dus. Dat maakt bedrijven en organisaties weerbaarder en flexibeler; essentiële factoren om in de toekomst te kunnen overleven en groeien.

‘Better Decisions for Sustainable Growth’
Een interessante bron van informatie is Market Insights Report H1 2024 ‘Better Decisions for Sustainable Growth’ van Aon's Credit Solutions. Dit rapport staat vol met inzichten in het handelen in turbulente tijden, geeft u een overzicht van de kredietverzekeringsmarkt en maakt trends in acceptatie, claims en kredietlimieten inzichtelijk. Het rapport geeft daarmee een goed inzicht in de vooruitzichten voor de nabije toekomst.

Lees hier het rapport