Veranderende digitale businessmodellen en waarderingen: belemmering voor groei of juist kansrijk?
Fusies en overnames zijn aan de orde van de dag en de verwachting is dat deze consolidatiegolf voorlopig zal aanhouden. Klanten stellen steeds hogere eisen en verlangen professionele diensten op het gebied van efficiëntie, verduurzaming en technologie. Om te kunnen voldoen aan deze eisen is het samenvoegen van organisaties en het bundelen krachten vaak een goede oplossing. Dit brengt alleen de nodige uitdagingen met zich mee. Met name op het gebied van de digitale businessmodellen en waarderingen.
Henk Bijl, Managing Director Aon Mergers & Acquisitions: “Draaide de fusie- en overnamemarkt eind 2020 al overuren, in het eerste kwartaal van 2021 was dat niet anders. Een stijgende verkoopbereidheid van ondernemers, kenmerkend in economisch onzekere tijden, heeft veel transacties in gang gezet. Kopers voeren hun groeiplannen ter versterking van de strategische positie versneld uit. De transacties zien we op internationaal en nationaal niveau en tussen grote en middelgrote bedrijven van allerlei makelij. Er komt echter vanzelfsprekend veel meer kijken bij een overname of fusie dan ‘ik wil groeien of cashen, dus laten we kopen of verkopen’. Een voorzichtige aanpak is om meerdere redenen verstandig.”
Nieuwe manier van digitale waarde en risico's identificeren
Bedrijfsmodellen evolueren snel in het digitale tijdperk, wat betekent dat de manieren waarop bedrijven de digitale waarde en risico's identificeren, zich ook moeten ontwikkelen. Hoe kunnen investeerders en bedrijfseigenaren de waarde van hun digitale activa beoordelen (de digitale waardering) en de groei ontgrendelen die voor het oprapen ligt? Bijl: “Digitale waarderingen zullen waarschijnlijk de manier waarop deals worden uitgevoerd, veranderen. Omdat veel bedrijfsmodellen worden ondersteund door digitalisering, kunnen dealtransacties niet langer alleen op financiële analyse berusten. Ook ondernemers moeten in staat zijn om dergelijke beoordelingen uit te voeren. Als je gelooft dat de kwaliteit van je technologie en de digitale strategie jouw bedrijf superieur maakt ten opzichte van concurrenten, wil je dat zeker onderdeel van je verhaal maken."
Drie manieren voor digitale waardering
1. Waardeer de immateriële activa
Veel van wat digitale waarde creëert in bedrijven is immaterieel en neemt de vorm aan van intellectueel eigendom (IP). Dit kunnen de gegevens zijn die een bedrijf verzamelt en de inzichten die het er systematisch uithaalt. Het kan de broncode zijn die ten grondslag ligt aan het online platform van een bedrijf, of de algoritmen die het heeft gemaakt om unieke machine learning-mogelijkheden te bouwen. Deze digitale activa vertegenwoordigen net als fabrieken, eigendommen en apparatuur een geldwaarde.
Bijl: "Nu de activa-mix van de wereldeconomie verschuift naar immaterieel, heeft de verzekeringsmarkt zich gerealiseerd dat het een waardevolle rol kan spelen bij het ontsluiten van de waarde van deze activa. Kredietverlening op basis van IP, ondersteund door verzekeringen, is nu een echt alternatief voor snelgroeiende bedrijven die kapitaal willen aantrekken zonder hun aandelenbelang te verwateren. Het kwantificeren van de waarde van de IP van een bedrijf versterkt zijn positie ten overstaan van potentiële kopers én kan helpen om andere financieringsmogelijkheden veilig te stellen.”
2. Kwantificeer digitale prestaties
Wanneer een bedrijf financiering zoekt, worden de digitale capaciteiten meestal meegenomen in de pitch; of het nu een tech-startup is of een decennia-oude gevestigde naam in de industrie. Investeerders en geldschieters beoordelen vervolgens of deze capaciteiten overeenkomen met het beeld dat geschetst wordt in de pitch. Het beoordelingsproces zou dus een forensisch onderzoek van de digitale datasets van het bedrijf moeten omvatten om te zien hoe zijn platforms presteren.
Afhankelijk van het type bedrijf kunnen de key performance indicators (KPI's) die investeerders en kredietverstrekkers evalueren, betrekking hebben op online gebruik – bijvoorbeeld het volume en de groei van actieve gebruikers, clickthroughs en downloads. De investeerders zullen tevens vragen stellen over de omvang van frauduleus verkeer en de impact ervan op de KPI's.
Schaalbaarheid en veerkracht
Een grondige digitale waardering moet ook rekening houden met de schaalbaarheid en veerkracht van de onderliggende technologie van het platform. Bijl: "Als je zegt dat je nu een miljoen klanten bedient en over drie jaar tien miljoen, wil een koper begrijpen hoe jouw technologie tien miljoen kan ondersteunen. Als het niet kan, zal het meer investeringen vergen. Maar de experts van de koper kunnen op hun beurt denken dat je het in feite naar twintig miljoen kunt opschalen. Het heeft allemaal een directe impact op een transactie.”
3. Breng risico en kans in evenwicht
Weinig strategische investeerders zouden een belang in een bedrijf overwegen zonder zekerheid over het niveau van de cyberbeveiliging. Kopers doen steeds vaker intensieve cybersecurity-evaluaties om ervoor te zorgen dat ze deze veilig kunnen integreren in hun eigen kernactiviteiten. Dat soort digitale risicobeoordeling omvat vaak het inschakelen van externe experts om systeemkwetsbaarheden op te sporen, bijvoorbeeld door middel van penetratietests; het uitvoeren van darkweb-scans om te zien of bedrijfsgegevens zijn blootgelegd; en de kwaliteit en integriteit van de broncode van het bedrijf te beoordelen. Maar een risicobeoordeling moet verder gaan dan cyberbeveiliging. Hoe verzamelt het bedrijf gegevens en waar slaat het deze op? Zijn de gegevenspraktijken robuust en voldoen ze aan de steeds strengere regelgeving inzake dataprivacy?
Lijken in de kast
Bijl: “We voeren outside-in-beoordelingen uit om te zien of er punten zijn waar wij - en het bedrijf - zich zorgen over zouden moeten maken. Ze vinden betekent niet noodzakelijk dat hun management iets probeert te verbergen. Soms zijn ze gewoon niet op de hoogte van de problemen en leidt onze due diligence tot actie om ze aan te pakken. Bij het beoordelen van digitale risico's moet ook rekening worden gehouden met het menselijke element. Heeft het bedrijf de juiste vaardigheden om grote technologische initiatieven te beheren? Technologie-upgrades of cloudmigratie, hoe wenselijk ze ook zijn, kunnen erg kostbaar worden als je team niet de ervaring heeft om ze te beheren.”
Oog houden voor de meest impactvolle risico’s
“Uiteindelijk gaat het proces van een overname altijd samen met de nodige onzekerheden. De verkoper wil nog niet alle informatie verstrekken voordat er een bod ligt, terwijl de kopende partij het liefst alle informatie heeft voordat hij een prijs bepaalt. Veel van de onzekerheden hebben te maken met de waardering van de onderneming. Die is eigenlijk allesbepalend. Maar wat is een onderneming waard als je de risico’s van de overname niet kunt duiden?”
Welk risico wordt gelopen en wat het effect is van een overname op de dekking van de lopende verzekeringen, is per traject verschillend. Verzekeringen kunnen meerwaarde bieden ten aanzien van garanties die zijn bedongen bij de verkoop, of bij claims. Een fusie of overname is een ingewikkeld traject, waarbij bestuurders een belangrijke maar ook risicovolle rol spelen. Zonder oog voor de meest impactvolle risico’s loop je de kans op lijken die uit de kast vallen. Het is daarom van belang om zowel de kansen als de bedreigingen in kaart te hebben.”
Digitale assessments steeds volwassener
Forensische digitale due diligence is nog geen standaard onderdeel van M&A-proces maar dat zal waarschijnlijk veranderen als digitale parameters een steeds groter deel van de waarde van bedrijven gaan uitmaken. Digitaal en IT zijn nu al een grote kostenpost voor bijna elk bedrijf, gezien de bedragen die er momenteel in worden geïnvesteerd. Digitale assessments zijn daarom in hoog tempo volwassen aan het worden. De verfijning van dergelijke beoordelingen de afgelopen drie jaar met grote sprongen vooruitgegaan. Dit geldt met name voor de evaluatie van de back-end digitale infrastructuur en applicaties.
Bijl: “De volgende uitdaging is om de front-end, die interactie met klanten heeft en inkomsten genereert, nog verder te verbeteren. Er zal een grote verandering komen wanneer we niet alleen in staat zijn om de digitale sterke en zwakke punten van bedrijven te identificeren, maar ook om paden voor bedrijfsgroei te identificeren.”